ภูมิปัญญาท้องถิ่นหมู่ที่ 4 บ้านทรายคือเครื่องจักสาน นับว่าเป็นงานหัตถกรรมท้องถิ่น ที่อยู่คู่กับวิถีชีวิตของคนในท้องถิ่นไทยมาตั้งแต่โบราณเนื่องจากชีวิตความเป็นอยู่ในแบบสังคมเป็นวิถีชีวิตที่พึ่งพาธรรมชาติจำเป็นต้องใช้อุปกรณ์หรือเครื่องมือในการดำรงชีพเช่น อุปกรณ์ห่อหุ้มอาหาร น้ำ หรืออุปกรณ์ในการจับสัตว์น้ำเพื่อนำมาเป็นอาหารในการดำรงชีพ ฯลฯ ทั้งนี้ได้จัดทำขึ้นจากวัสดุจากธรรมชาติไม้ไผ่หรือหวาย จากฝีมือความคิด ภูมิปัญญาของชาวบ้านมีลักษณะรูปทรงแตกต่างกันไปตามแต่ละท้องถิ่น การจักรสารนั้นมีมานานตั้งแต่ในอดีตสืบทอดกันมาเลื่อยๆจนถึงปัจจุบันเรียกได้ว่ามีความสำคัญมากอย่างยิ่งเพราะทำให้ภูมิปัญญาท้องถิ่นนั้นได้สืบทอดมายาวนานซึ่งในการจักรสารนั้นจะมีรูปแบบลวดลายที่ได้รับความสนใจ ประกอบไปด้วยการจักรสารจากไม้ไผ่และหวายนั้นมีความแข็งแรงและทนทาน ซึ่งได้ใช้ประโยชน์จากการจักรได้เยอะไม่ว่าจะเป็นตะกร้าที่นำไม้ไผ่มาสาร หรือแม้กระทั้งเครื่องมือทางการประมงน้ำจืดนั้นเอง
ในการทำเครื่องจักสารครั้งนี้เป็นการสอนมาเป็นรุ่นต่อรุ่นและนาย ฉะอ่อน ตโลกาล คือรุ่นสุดท้ายของตระกลู เพราะไม่มีใครสืบทอดต่อในการสารเนื่องจากเด็กรุ่นใหม่ไม่ให้ความสำคัญกับภูมิปัญญาท้องถิ่นกันสักเท่าไหร่อาจะเป็นเพราะคิดว่าหากซื้อพวกสำเร็จรูปอาจจะสะดวกและง่ายกว่าในการทำเครื่องจักรสารครั้งนี้คือสุ่มจับปลานั้นเอง สุ่มจับปลามีความสำคัญต่อชาวประมงพื้นบ้านในสมัยก่อนมากสมัยก่อนคนรุ่นเก่าใช้สุ่มจับปลาในการหาเลี้ยงชีพ และในการหาอาหารประทังชีวิต
จากการสำรวจพบว่าในหมู่ 4 บ้านทรายทองมีภูมิปัญญาท้องถิ่นที่สำคัญคือ การจักสาร นั้นเองเป็นการใช้วัสดุธรรมชาติไม่ว่าจะเป็นไม่ไผ่,หวาย ในการทำเครื่องจักสารเป็นการสืบทอดจากรุ่นสู่รุ่นในการจักสารจะมีลายเฉพาะของเครื่องใช้ต่าง ๆ ด้วยกันซึ่งในการทำสุ่มจับปลานั้นมีลายเฉพาะนั้นคือ “ ลายนกปล้าว” ในการถักซึ่งใช้เชือกถักเพื่อให้เกิดลวดลายขึ้นในสุ่มจับปลานั้นเอง
รวบรวมข้อมูลโดย อาจารย์ ดร.เชษฐ์ ใจเพชร